تغییر کاربری ساختمان های موجود به موزه

اکثر موزه های موجود در کشور ما، از تغییر کاربری بناهای قدیمی به موزه ها تشکیل یافته اند. بنا به هزینه های بالای احداث ساختمان جدید برای موزه ها، عموماً تلاش می گردد که با مرمت بناهای تاریخی، آنها را برای کاربری موزه احیا نمایند. این رویکرد از جنبۀ اصول مرمتی رویکردی پسندیده است، چرا که یکی از روش هایی که در آن می توان زندگی مجدد یک بنای تاریخی را استمرار بخشید، اعطای کاربری جدید و به جریان انداختن زندگی در آن است. نکتۀ مهمی که در این امر باید رعایت گردد، توجه به استانداردها و اصول مورد نیاز در طراحی موزه است.

در پروسۀ طرح مرمت یک بنای تاریخی، هدف اصلی طرّاح مرمت، حفظ وضع موجود، اصلاح کاستی های سازه ای – تزئینی - عملکردی، و نیز تضمین بقای مجدد بنای تاریخی است. حال اگر بنا باشد پس از مرمت، این بنا تبدیل به یک موزه با موضوعی خاص گردد، تبعاً مسیر طرح مرمت و نگرش طراح به طرح مرمت تغییر خواهد نمود. برای این منظور لازم است با توجه به اهداف کلان موزۀ مورد نظر، در خصوص چگونگی ارتباطات فضایی جدید چاره ای اندیشید، در عین حال لازم است در مورد نازک کاری های فضاها به تناسب طرح محتوایی و اهداف موزه گام برداشت. مسألۀ قابل توجه دیگر، اشراف طرّاح مرمت به استانداردهای لازم برای یک موزه در مورد تأسیسات الکتریکال و مکانیکال و تطبیق آنها با اصول و کنوانسیون های مرمتی است. با توجه به توضیحاتی که در بخش های مختلف از نظر گذشت، طراحی نور، طراحی سیستم های سرمایش و گرمایش، طراحی امنیت فیزیکی، طراحی حفاظت الکترونیک، طراحی ویترین ها و المانهای نمایشی و نیز طراحی سیستم های مدرن اطلاعرسانی (AV) در موزه ها، حائز قواعد و اصول ویژه ایست که یک طرح مرمتی برای بنایی که مقرر است تبدیل به موزه شود، الزاماً می بایست حائز آنها باشد. طبیعی است که در این مسیر، تجربه و نیز پروژه های مشابه در طراحی طرح مرمت و طرح احیای موزه یی، سخن نخست را خواهد زد و انتخاب دقیق و حساب شدۀ اصول مرمتی در راستای اهداف موزه یی، علاوه بر حفظ کیفیت و جذابیت آن موزه، از بسیاری از هزینه های هنگفتی که ممکن در اثر دوباره کاری ها  رخ دهد، جلوگیری خواهد نمود. به طور مثال زمانیکه یک طرح مرمت برای یک بنای قدیمی بدون در نظر گرفتن شرایط و استانداردهای موزه یی طراحی و اجرا میگردد، در زمان تجهیز موزه مشکلات عدیده ای در خصوص نحوۀ اندود دیوارها، محل عبور کابلهای برق، محل عبور کانالهای تأسیساتی، عدم همخوانی پوشش کف با اهداف طرح محتوایی موزه، ناکارآمدی سیستم های امنیت، عدم وجود پتانسل لازم برای اجرای سیستم های اطلاعرسانی و AV، عدم وجود پریز ها و کلیدهای لازم برای برق رسانی به تجهیزات جدید موزه، عدم تطابق مسیرهای حرکتی و گردشی با مسیرهای تعریف شده برای موزه، مشکلات استراکچری و زیربنایی برای اتصال برخی ادوات خاص موزه ای، عدم وجود فضاهای استاندارد و ضروری موزه ای از قبیل اتاق کنترل، اتاق مدیریت، ورودی متناسب، فضای مرمتی، انبار و انبار امن، فضای استراحت راهنمایان، فضاهای اداری و غیره، بروز خواهند نمود. لذا اتفاق شایع در کشور ما چنین است که پس از اتمام مرمت یک بنا، بار دیگر مرمت تکمیلی با عنایت به محتوای طراحی شده برای موزه اجرا میگردد که در این مسیر بسیاری از بخش های مرمت، دوباره-کاری شده و مجدد اجرا می شود؛ این به معنی صرف هزینه و زمان برای کاریست که می توانست از ابتدا سنجیده و با قواعد استاندارد پیش رود.